آزمایشگاه HPLC (کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا)
HPLC یا کروماتوگرافی مایع که نشان اختصاری High-Performance Liquid Chromatography می باشد. دستگاهی است برای جداسازی، شناسائی و مقدار سنجی اجزای یک ترکیب. کروماتوگرافی از دو بخش کروماتو و گرافی تشکیل شده است. کروماتو به معنای رنگ است. گرافی به معنای ترسیم. نشانگر متد قدیمی تفکیک مواد بر اساس رنگ می باشد. معادل کلمات لاتین گفته شده بالا کروماتوگرافی مایع با کارائی بالا می باشد.
بخش های مختلف دستگاه HPLC شامل پمپ، انژکتور، ستون، آشکارساز و گازگیر میباشد.
کار پمپ دستگاه HPLC
کار پمپ دستگاه HPLC پمپاژ حلال و یا حلال ها است. در واقع با فشار بسیار زیاد، تا حدود ۴۰ مگا پاسکال و یا بیشتر به سمت ستون کروماتوگرافی این حلال ها را پمپاژ میکند.
قبل از ورود حلال به داخل پمپ در دستگاه HPLC، باید هر گونه حباب هوا زدوده شود. همچنین باید گاز دیگر و یا هوای حل شده در حلال نیز، از آن زدوده شود. امروزه در این دستگاه بیشتر از دستگاه Degasser استفاده می شود. به این خاطر که سیستم نیمه تراوای داخل آن گاز را تراوش نموده ولی اجازه خروج مایع را نمی‌دهد.
انژکتور و یا Injector
انژکتور و یا Injector در واقع نقش تزریق کننده نمونه به داخل حلال عبوری را در دستگاه HPLC بازی می کند. انژکتور اتوماتیک و یا Autosampler نیز نوع رباتیک این سیستم می باشد. Autosampler می تواند تعداد بسیار زیادی از نمونه را طبق برنامه داده شده کاربر به داخل حلال تزریق نماید.
ستون کروماتوگرافی
ستون کروماتوگرافی مرکز جداسازی اجزای نمونه در کروماتوگرافی مایع است. عملکرد این ستون ها به زبان ساده، نگهداری و رهاسازی مولکول های جزء به جزء ترکیب است. و این کار به ترتیب بزرگی و یا چسبندگی مولکول ها و قدرت شستشوی نمونه توسط حلال انجام می‌شود.
دتکتور در دستگاه HPLC
دتکتور، دستگاهی است که بنابر خاصیتی مثل میزان جذب می تواند غلظت نمونه را در دستگاه کروماتوگرافی مایع بسنجد. در بیشتر موارد دتکتور کروماتوگراف یک سیستم اسپکتروفتومتر است. در طول موج خاصی این دتکتور می تواند مقدار و نوع نمونه را نمایش دهد. از دیگر دتکتورهای کروماتوگراف دتکتور RID است. بر اساس ضریب شکست نمونه، دتکتور آن را شناسائی و مقدارسنجی می نماید. دتکتور RF، براساس میزان فلورسانس نمونه، ترکیبات را شناسایی میکند. دتکتور MS براساس جرم مولکولی ترکیبات را شناسایی میکند.
مدل دستگاه HPLC
دستگاه HPLC موجود در آزمایشگاه هورتاش از برند اجیلنت و مدل ۱۱۰۰ بوده که در حال حاضر دارای دتکتور UV (DAD) است. از آن به منظور اندازه گیری ویتامینهای گروه B، نگهدارنده‌ها، شیرین کننده‌ها در مواد غذایی، ملیتین موجود در زهر زنبور عسل، اندازهگیری HDA موجود در ژل رویال استفاده می‌شود. همچنین دارای دتکتور RI است. به وسیله آن قندهای مختلف موجود در مواد غذایی قابل شناسایی و اندازه گیری میباشد.
